यथा परजा तथा राजा

0
3637

जंगला इच नमी वन-मंत्री-परिषद् दा गठन होआ करदा हा। हर जाति दे पशु पक्खरू  रैलियां करियै अपने नुमायन्दे मंत्री-परिषद् च रखाने  लेई  दबाs पा करदे हे। कुर्सी दे चक्करा च जाड़ा   दे सब्भै जंगली जीव-जन्तु मनुक्खें दी नकल करियै लोहके लोहके गुटें  च बंडोइयै अपने दावे पेश करा करदे हे।  मीटिंग आहली थाहर सियासी कुरुक्षेत्र बनदी जा करदी ही। तोता बड़ा दी उप्परली टीसी  पर संजय-जन  बैठे दा सारे  डंड-रौले  दा  अक्खीं-दिक्खेआ हाल मैना गी सुना करदा हा।

तोता बोल्लेआ–सियासी सत्ता दी छुरी किन्नी तेज़ ऐ एहदी समझ ना चौखरें गी ऐ, नां गै पक्खरुएं गी। पर इस गैबी छुरी ने अन्दरोगती  पूरे  जंगल-समाज दे रिश्तें गी कप्पियै  केइयें  गुटें च बंडी दित्ता ऐ। मासखोर ते सागखोर पशुएं बश्कार  इटट-बट्टे दा  बैर ऐ। सागखोरें अपने सिंघ सिद्धे करी लैते न ते मासखोर  अपने दंद ते नैखरां तेज़ करा करदे न।

मैना ने खतोलेवश पुच्छेआ — गंगेरामा, मासखोर ते सागखोर पशुएं बश्कार कि’यां निभनी ऐ !  मासखोर  मंत्रियें ते सागखोरें गी दलकी खाना ऐ। तोता मुस्करांदे होई बोल्लेआ—पैहले इनें गी आपसी लड़ाई शा ते निकलन दे ……. ओह दिक्ख सागखोरें इचा लोहकी चुफल-आहलें दी मंग ऐ जे मंत्री-परिषद् इच उन्दे चार नमायंदे होने लोड़ दे  जेल्ले कि लम्मी चुफल आहले चौखर उंदा जबरदस्त विरोध करा करदे न। सिंघें आहले इस मतालबे  पर अड़े दे न जे नमाने  जीवें दे रक्षक होने  दे नाते  उनेंगी जंगला दे  बसनीकें दी सेवा दे मते मौके दित्ते जान । तोहाईं टवाकियां  मारने आहले अनुसूचित सूची च सुट्टे गे दे   लोहके प्राणी बी अपना बड्डा हिस्सा मंगा करदे न। उनें गी दिक्खी मुच्छें आहले पशुएं दे मुहां लालां च’वा करदियां  न।

मैना  ने चिंता बुझदे होई फ्ही पुच्छेआ– शेर सिंघे च इन्नी दानाई है जे ओह इनें झगड़ैदे  जानवरें  गी इक्कमिक्क रक्खी सकै ? तोते ने फिलासफी झाड़दे होई  आखेआ–सियासी सत्ता दे  जनेऊ इच सप्प , सपेरा ते बीन किट्ठे बन्होए रोह्न्दे  न।  गठबंधन च शामल सब्भने गुटें गी सत्ता दी तनी दी रस्सी पर टिके रोहने  दी बाजीगिरी अपने आप आई जन्दी ऐ।

तोते ने मैना गी खबरदार करदे  होई आखेआ– कैबनेट दे गठन दी मीटिंग रम्भ  होई पेई आ ….. हून अपनी गल्लें दी गा’टी मत मारदी होएं। क्या खूब नज़ारा ऐ …शेर सिंह जी संघासन पर वराजमान न। बांदरें कोला नचिल्ले निं बोहन होआ करदा। न्योल सप्पें दे प्रतिनिधिएं गी घूरा करदे  न। काँ अपनी कां-कां कन्ने कोयल दी कूक गी दबाने  दी जी तोड़ कोशिश करा करदे न। चारे चित्तरे इक दुए गी आर्कें  दी ठेह कराइयै शेर जी कश ढुक्कने दे जतन करा करदे  न। जंगला दी इक्क मातर हथनी नचिंत होइयै बैठी दी ऐ जे उसी ते मंत्रिमंडल इच थाहर    मिलनी गै मिलनी ऐ। लोकतैन्त्र दे इस कुम्भ-स्नान पर्व  इच चूहें दी  बड़ी भारी  संख्या दिक्खी बिल्लियें उनेंगी सिरा पर चुक्के दा ऐ ते उछली-उछलियै शेर जी दा ध्यान चूहें पास्से खिच्चा करदियां  न अश्कै आखा कारदियां  होन जे साढ़े  कश चूहें दा बहुमत बी ऐ । मीटिंग आह्ले दब्बड़ दे आस्सै  पास्सै जमूने दे रुक्खें पर बैठे दे हजारां नेता-हीन पक्खरु  जम्मू-वासियें आहला  लेखा चीं-च्याड़ा पाइयै  इन्साफ मंगा करदे  न। उंदी पुकार ऐ जे पिछली अद्धी सदी शा सत्ता इच उंदी मसां रुयाल हारी हिस्सेदारी रेई ऐ ते उंदी लगातार बेकदरी कीती जा करदी ऐ। बरोबरी दे नां  उप्पर उनें गी चुं’गे कन्ने गै पतयाने दी साजिश कीती जा करदी ऐ। पर उंदी कोई कुतै सुनवाई नेईं । ए’कड़ा सियासी पसे-मंज़र सुनियै मैना दा जी घाबरन लगा। आखे बगैर रेही  नेईं सकी –अड़ेआ ! एह नमां मंत्रीमंडल   ज़रूर संतरा-कैबिनेट बननी आ। बाहरा इक ते अन्दरा चुलियें च बंडोए  दा।

—सत्ता दे सिक्कढ़ा हेठ सब किश बन्होआ रोह्न्दा ऐ। तू अक्खीं दिक्खेआ हाल सुन , अमरीका  आंगर टीका-टिपन्नी निं कर। तोते ने मैना गी निक्खरेआ ते अपनी गल्ल जारी रखी।

–शेर सिंह जी हुन हर तबके ते जाति  दे पशु – पक्खरूएं दे प्रतिनिधियें गी अपनियां चेचगियां  दस्सने लेई आखा करदे न। सारें शा पहले काएं दे प्रतिनिधि ने अपनियां  खसीयतां दस्सना लाइयां न। –महाराज , कमीनपुने  इच मेरा कोई सा’नी नेईं  , मेरा जुस्सा गै नेईं मन भी काला ऐ। इस कालिख पर होर कोई  रंग नई चढ़दा । जेकर मिगी मंत्रीमंडल इच लेता जन्दा ऐ तां में दूरदर्शन ते आकाशवाणी आंगर जंगली सरकार दा अन्ना प्रचार करियै तुंदी  परजा गी  भलखेरी  देंग। कोई बाबा होए जां हज़ारा , सब्भने गी बतेरी देंग। शेर जी दे सेक्रेटरी उल्लू ने सवालिया नज़रें कन्ने उन्दे अ’ल्ल  दिक्खेआ ते  शेर जी ने परदे पिच्छें बैठी दी  इक बुड्डी शेरनी गी। शेरनी ने पंजा चुक्कियै हां कीती ते काँ मंत्रियें दी सूची च शामल होई गेआ ।

हुन बांदरें दी बारी ही। उनें अपना पक्ख रखदे होई गलाया — शरारती जानवरें गी  बस्स च रखने ते डराने लेई अस सरकार दी पूरी सेवा करी सकने आं। बांदर जाति दे सब्भने शतूने सरदारें दा तुसेंगी पूरा सहयोग मिली सकदा ऐ। पर साढ़ी  इक शर्त ऐ। कुसे लम्कूरा गी मंत्रीमंडल च नेईं लैता जा। उल्लू ने उन्दा पॉइंट नोट करी लैता ते इल्लड़ें पास्से  दिक्खेआ । गंजे सिरा आहले इक बुड्डे  इल्लड़ ने फंग फड़फड़ादे होई दलील दित्ती—तुम्बने-तम्बने च असें गी खानदानी म्हारत हासल ऐ। चमड़ी किन्नी बी निग्गर की नेईं  होऐ असें गी तुम्बी टकाने इच कोई औख नेईं औंदी। लोक उंगली डींगी करियै घ्यो कडदे न अस चुंज डींगी करिए  चर्बी ध्रूहकने आं। सरकार दा   ढिडढ  भरने लेई अस टैक्स वसूली  आस्ते बड़े कारगर  साबत होई सकने आं। खजाने दा महकमा असें गी सौँपेआ जा।

मगरमच्छ दी बारी आई तां ओह  आरती  गान लगा — परजा दे दुखा इच  दुखी होना राजा दा धर्म ऐ। में मगरमच्छी अत्थरूं  केरियै  परजा कन्ने सरकार दी हमदर्दी प्रगट करी सकना। जेकर मिगी कैबिनेट इच नेईं लेता गया तां  तुस पानी दे सब्भने जीवें दा समर्थन मुहाई देगे ओ । में पानी दे जीवें दा बड्डा-बढेरा आं।

नमें मंत्री मंडल दे मंत्रियें दे गुणें ते चेचगियें बारै तोते दे मुहां सुनियै मैना दा मुहं खुल्ले दा खुल्ला रेही गेआ ते दिला दी धड़कन बधी गई। पुच्छन लगी — एह कनेहा मंत्रीमंडल  बनन  लगा ऐ जी ? इनें जंगला गी जलियांवाला बाग़ ते नेईं बनाना लाया ? एह जंगली जीवें लेई जनसेवकें दी ताल  होआ  करदी ऐ जां उन्दे पर हल्ला बोलने ते खून नचोड़ने आस्ते फ़ौज खडेरी जा करदी  ऐ । क्या बाक़ी दे  जंगलें इच बी नेह गै हितकारी मंत्री मंडल बने दे  न ?

तोता मैना दी गल्ल सुनियै सोचें पेई  गेआ  । कया  चिर ओह  बोल्लेआ   नेईं। तंग पेइयै  मैना ने खुल्ल कराई  —- अड़ेआ चुंज खोल ते किश बोल। पढने-सुनने आहले बलगा करदे नि।

हौका भरदे होई खीर तोता बोलेआ– बमार कुकड़ी नरोया आंडा कियां देई सकदी ऐ ?  समाज कुकड़ी  ऐ ते सरकार आंडा । पहले आखदे हे यथा राजा तथा परजा, पर हुन लोकतंत्र इच खोआन बदली गे दा ऐ … यथा परजा तथा राजा  । 

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here